Ankommend Niejjoar lig Australië 1,8 meter wiedter noar et noorden
Hoold oe vaste, Australiërs! Met Niejjoar 2017 verspreenk oew laand 1,8 meter noar et noorden. As iej, lewen lezer, non met op etrökkene weankbrouwen zitt, heb iej vaste in de smiezen at det neet kan kommen van een of aandere apokalyptiese verskoewing van tektoniese platen. Toch hebt driewende wearlddelen wal wat te maken met dit eardriekskeundige foefje.
De Australiese Plate, een lös stukke van den eardkorst, verskof ongevear 7 cm per joar. Loatt det een antal joar geworden, telt et bie mekaar op, en lokale kaartpeunten komt kats in de bonen met wearldwiede koördinoaten en GPS-techniek van satellieten.
Op dit ogenblik zit der 1,5 meter in an verskil. Genog um auto- en smartphone-navvi’s kats op den biester te brengen.
“As iej zelfsteurende auto’s in weelt voren, heb iej wal korrekte kaartgegewens neudig,” zea Dan Jaksa van Geoscience Australia tegen BBC News. “Wiej hebt hier trekkers dee zikzelf oawer boerderiejen dirigeert. As de plattegroond van de boerderieje aanders is as de kaartpeunten van den trekker’s GPS, kon den boer wal es een probleem kriegen.”
Um een duuster vuuroetzicht te ontwieken, woerbie as trekkers hele boerderiejen van de bene booltert, stelt et laand vanof den eersten januwoari de kaartpeunten noar et noorden bie. Tegen 2020 haalt de driewende plate dee peunten wier in en stoat vuur et eerst seend 1994 de analoge en digitale kaartpeunten wier liek.
Um disse gekhead vuur et vuurliggende te vuurkommen, mut der in 2020 een nog nöader oet te waarken programma kommen wat et verskil verdan bierekkent. “As wiej een syteem hebt wat zik verdan biestelt, kan de hele wearld et voort broeken,” meant Jaksa.
Australië zat töt 85 miljoen joar terugge nog bie den Zuudpool bie an. Vanof den tied treuk et aal mear oet mekaar. Australië skeuf eerst bie de Indiase Plate bie an, mer treuk zik doar ook wier van lös, misskien zo’n 3 miljoen joar wierumme.
Oawer 50 miljoen joar (a’w et beleawen magt) knapt Australië tegen zuudoost Sjina an, woermet at der ne nieje Himalaya ontsteet. Det is ene van de eerste puzzelstuks in et grote Pangaea Ultima, een megakontinent wat der oawer 250 miljoen joar zal wean. Zegt neet a’w et oe neet ezegd hebt. Tegen dee tied hebt ze trouwens vaste wal bettere GPS.
Duur Robin Andrews
1 augustus 2016
welle: iflscience.com
Oorsproonkelik: BBC News
