‘Good te passe’, mer woer keump det weg?
“Good te pas” duur ENorm ft. Beaudé
Den neet-Platsprekker keek oons met glöazige ogene an: “Grote passen?” Nee, good-te-pas-se! Der zeent mer weanig groten zo typies Oost-Nederlaands as ‘good/goed te pas(se)’. Mangs zelfs in whatsapp-sproak al of ekört as GTP.
A’j vroagt wat et beduudt komt leu aait met umskriewingen: de’j good in oew vel zitt, de’j moonter zeent en der nog skik an hebt, de’j nog good köant. Toch köant der oe mer weanig oetduutsen woer as et vórtkeump. Doar hoppe vie wat lecht oawer te skienen.
De wöardkes ‘good’ en ’te’ lukt meesttieds nog wal. Mer det ‘pas’? Et hef niks met treaden of stappen te maken. Ook neet met aargens inpassen. Vake helpt et a’j es wat roond kiekt in aandere sproaken. Dan kom iej al heel rap bie et Fraans en Spaans oet: paix en paz. Zol et oorsproonkelik good te paz ewest hebben? Kan best, mer de Fraansken en de Spanjolen hebt et wier oet et Latien: pax. Vreade.
Oons Good te Passe lik dus “Good te vreade” te beduden. Ene den as good te passe is, veult zik vrie en in innerlike harmonie. Den hef vreade met zikzelf en de wearld. Zett doar et eulderwetsere Nederlaandse “peis en vree” bie nöast en et plaatjen is hoaste kompleet.
Mer woer keump dan dee leste -e in et West-Tweantse, Sallaandse en Achterhookse passe weg? Ook doar zeent wier meardere verkloaringen vuur. De veerde naamval van et Latiense pax is pacem. De zesde naamval is pace. Good te pace(m). Der zeent gekkere dinge in oonze sproake terechte kömmen, neet dan?
Toch goa’w der neet vanoet at alleman in Oost-Nederlaand (en wat steas in Noord-Duutslaand) zulk machtig Latien kon of der zo deep oawer noadacht. Dus de tweede verkloaring is misskien nog wal annemmeliker: vuur de West-Tweanten en Gelders-Oaweriesselsen veult et vrömd um wöarde met nen harten klaank of te sloeten. Vuural vrouwelike en onziedige wöarde. Um det op te vangen, plakt ze oaweral ne -e bie achter: stukke, hakke, harte, komme… passe. En loat vreade non ook een vrouwelik woard wean.
A’j et neet geleuwt, make vie oe wier wat aanders wies. En töt det iej met ne bettere verkloaring komt, mu’j et hier met doon.
