Afrikaanse stamme kuiert met veugelkes um honning te veenden
Doot wa’j zegnt, dan leeg iej neet en nen man nen man, een woard een woard. Ook as det woard nen staarken triller en nen grom is en van ne aandere kaante drokke kwetterieje.
Oonderzeukers weet al lange at een antal oolde Afrikaanse volker honning zeukt met hulpe van honningzeukers; specht-achtige veugelkes dee as de kearls van de stamme wiest woer de beste nöste vol met honning zitt. As beleuning kriegt ze et oawerbliewende biejenwas, wat ze rap opslikket.
Mer wat ze töt non too nog neet wussen, is at disse leu en honningzeukers met mekaar ‘kuiert’ duur een antal ongeleuflike geluden en geboaren. Disse oetwesseling gebuurt eankel vuur et honning zeuken en brech bliedskop, vertrouwen, en toowieding oawer vuur et gevoarlike waark van biejen van öare nöste skeaden.
De veundste skient niej lecht op de samenwaarking tusken meansken en vrieje, weelde deers. Et kan good wean at dissen baand hoonderddoezenden joaren eulder is as de verhoolding tusken leu en heunde.
Claire N. Spottiswoode, deergedragskenner bie Cambridge University, en öare kollega’s skrewen in et blad Science at honningzeukers loatt zeen at ze weelt helpen duur kort bie de Noord-Mozambiekse Yao-leu te vlegen en nen luden kwetterenden roop oet te sloan.
Op öare buurte roopt de Yao de honningzeukers met nen staarken rollenden “brrr” en nen grommenden “hmm?”. De honningzeukers doot ook echt wat op dissen roop op oet, teunt nauw lusterende tests an.
De veugel hulpen de Yao twee moal zo vake as de leu oonder et lopen opnames leuten heuren van de brrr-hmm?-roop, as wonnear as ze opnames van normale Yao-wöarde of geluden van aandere deers ofspöllen.
“Det de honningzeukers vaker op de brrr-hmm? reageert, gef an at ze et echt as oproop heurt,” zeg Dr. Spottiswoode. “Et gef vuur öar neet eankel an at et een meanske is, mer det det meanske good wil samenwaarken.”
John N. Thompson, professor van ekologie en evolusiebiologie bie de Universiteat van Kalifornië zeg: “Dit veend ik een prachtig oonderzeuk. Et is ene van zulke natuurlike verhalen dee as vie al joaren keant. Non hebt vie der harte siefers bie um te bewiezen at et echt zo is.”
Doarbie stoat Afrikaanse biejen as oetzeunderlik aggresief bekeand. Ze bezwermt inbrekkers al as dee nog mer iets wemmelt met kortbie hangende täks. Zelfs oonze nöaste verwaanten goat met ne wiedte boage um biejennöste hen.
“Chimpansees zeent net zo gek op honning as meansken,” zeg Brian M. Wood, nen biologiesen antropologist bie Yale University. “Mer ze weet gewoon neet wo as ze der bie mut kommen. Ze hebt ja oonze technologie neet.”
Et veenden van de nöste is völle lastiger. En doar komt de honningzeukers um den hook. Nöast at zee makkelik van boom noar boom köant flodderen, hebt ze ook ongewoon grote rökkolven. Doarmet köant ze onmeundig good biejenwas roeken, een groot deel van öar dageliksen kost.
“Biejenwas etten is vuur leu neet al te best, mer de veugel hebt de spiesvertearing der op an epast. Der zitt völle kaloriejen in,” weet Dr. Spottiswoode.
Ze roopt öare helpers met nen kwetter, of wordt erop met nen rollenden grom. Ze wiest de juuste beume met mear kwetterieje of nen slag met öaren witten start. Met de hulpe van honningzeukers veunden de Yao öare biejennösten 54% van de tied, tegenoawer mer 17% zoonder de hulpe.
Mooi um te weten is ook at aandere stämme ook honningzeukers roopt, met aandere geluden. De honningzeukers dee doar in de buurte leawt, reageert doar wier op. Et gef an at groepen honningzeukers zik anpast noar de leu woer as ze in de buurte wont. En det ze betekenis heurt in de ropen van de leu, dee as der öare bereidheid töt samenwaarken met oetdreagt.
Mer der geet niks boawen de baand tusken de honningzeukers en de Yao. “De honningzeukers leawert de informasie en kriegt de was. De leu leawert et waark en kriegt de honning,” zeg Dr. Spottiswoode.
Wodöanig as et verboond anvung blif een roadsel, mer et wörd an enömmen at et doezenden joaren wierumme geet.
“Et haank allemoal of van leu dee as veur en haandbielen köant maken,” meant Richard Wrangham, nen biologiesen volkerkeundigen bie Harvard University. Det taleant geet terugge op de Oolde Steentied, “dus de baand kan mear as een miljoen joar oold wean.”
Et veugelke kan zelfs ezorgt hebben vuur et ontstoan van et moderne meanske, met zinne energievrettende harsens. Honning is volgens Dr. Wrangham ne onmisboare welle van energie vuur völle volker: “wat volker haalt der misskien wal 80 perseant van öare moandelikse kaloriejen oet.”
Welle: Theguardian.com
