Sjina’s legendariesen “Groten Vlood” misskien toch woargebuurd
Volgens et oolde verhaal ontsteund de Sjinese beskawing ongevear 4000 joar terugge an den Gellen Rivier, toen as keazer Yu den Groten van et Xia-geslacht nen onmeundigen vlood wus tegen te goan.
Noa al dee joaren is et verhaal een sprökske wörden wat wal vake verteld wörd, mer woervuur as mer weanig bewies was. Toch hebt oondervörskers non et eerste geologiese bewies at den oawerstreuming der echt ewest hef. En an den umvaank dervan is niks elöagen!
Een köppelken gelearden hebt oontdekt at der roond 1920 vuur Kristus ne grote eardbewing was, woerduur as den Gellen Rivier oet zinne oevers breuk. Et gevolg was ene van de grötste zeutwatervloden in oonze geskiedenis.
Et lik der op at der tusken de vlood en de legeande van Yu den Groten een paar hoonder joar tusken zat, mer et keump oawereen met de umskakeling van de Steen- noar de Broonstied. Et is ook meteen een bewies vuur de anname at bepoalde ruïnes, dee as eerst bie de ‘Erlitou-kultuur‘ edacht wörden, in feite oawerbliewsels zeent van et Xia-geslacht.
De oonderzeukers meanen al länger at disse Erlitou-kultuur oet den Broonstied feaitelik et Xia-geslacht van Yu den Groten was. Mer um et met mekaar te loaten kloppen, mossen ze bewies hebben vuur dee oawerstreuming.
“Grote oawerstreumingen komt in völle van de euldste verhalen van de wearld vuur,” skreef geoloog David Montgomery van de Universiteat van Washington in een kommentaar bie de oetkomsten van et oonderzeuk in Science. “Keazer Yu’s oawerstreuming steet non vaste, woermet as ook aandere oawerstreumingen in een niej lecht ezeen worden köant. … Wovölle aandere oolde verhalen van indrukwekkende raampen köant der wal neet ne kern van woarheaid hebben?” (Vie kiekt oe an, Noach)
Der zeent meardere versies van Yu’s Groten Vlood, mer et keump der aait op dale at de strekke nen skoer water kreeg dee groot genog was “um den hemmel an te vallen“, vuur at Yu oetveugelen wo as hee et water kon ofvoren met een stel kanalen. Det nöm skienboar tientallen joaren in beslag en der mossen draken en nen reuzenskeeldpedde an te passe kommen.
Yu boeren der good met: hee wör hearser van et Xia-geslacht.
National Palace Museum, Taipei/Wikimedia
Et bewies vuur den Vlood lea in een vrömd bezeenksel in den Jishi-kleuf van den Gellen Rivier. Duur et sedimeant te bestuderen en te kieken wo oold et was – nöast de oawerbliefsels van een stel keender dee as in ne eardbewing warren umme kömmen, oet opgreawingen in et kortbie liggende Lajia – konnen de oondervörskers ne roewe tiedsliene maken van de gebuurtenissen.
Zee meant at dezelfde eardbewing dee as de keender ummebracht ook ne eardverskoewing veroorzaken, woerduur as der in de Jishi-kleuf nen dam ontsteund. Den Gellen Rivier heupen zik der achter op, woernoa as den dam breuk en nen onmeundigen stortgolf oawer et achterliggende leeglaand rollen.
“Den vlood lik in allens op den Groten Vlood oet dee oolde verhalen,” skriewt de oonderzeukers. Et was liek zo slim as wat de oolde verhalen zegt: volgens berekkeningen steeg et water 38 meter heuger as normaal, en plearen met 500.000 kubieke meter de sekonde oawer et laand.
“Det steet liek an de grötste vlood van de Amazone ooit emetten en de grötste oawerstreuming van de wearld in de leste 10.000 joar” zea David Cohen van de Nasjonale Universiteat van Taiwan bie ne perskonfereansie.
De oetkomsten mut nog es noakekken worden um zeker te wean at dissen vlood “Yu zinnen vlood” was, mer et lik der in ieder geval op at de legeande neet helemoal elöagen hooft te wean. En hoppelik leart vie wat mear oawer et ontstoan van Sjina.
Duur Fiona MacDonald
8 Augustus 2016
welle: ScienceAlert.com
