Sprekkersantallen afnömmen? Jüüst nit!

Al jåren wörd ons vöärkauwd dat et sassisk in Neaderland slim achteruut buurt. De meyste kranten wyset dårby enkel når procenten. Mär dat gevt een unvulleydig beyld. Werldspråke reakent ulüde eaven vöär. 

Uut ne landelike stüdy van 2005, Taaltelling Nedersaksisch van grönninger old-hooglearer Henk Bloemhoff, köämen verskillende cyfers: in Twente köyerden 62% van de lüde in dat jår noch alle dage Twents.

Anname
Toch klopt dår wat nit an. Dat wöördke ‘noch’ höyrt der nit in. Et gevt an dat de skryvers anneamet dat et antal vroger höger was. Mär sowyd wy weatet, sint der heylemål gin öldere undersöyken når spreakersantallen. De beweyring dat vroger alleman in Twente (100%) Plat köyerden, is düs enkel ne anname. Der warren in Twente altyd al nykoamers, immigranten, den dominee, meneyr pastoor, de skoolmeister, düütskers, chineysken, fransken, spanjolen…

Ryssen as reakenvörbeeld
Låt wy der vöär et gemak van uut gån dat 95% van de lüde vroger Plat köyerden. Gewoon as reakenvöärbeyld.

As vöärbeyld neamet wy et städke Ryssen. De Reggestad steyt bekend as behöldend en as gröyts op öär dialekt. In 1950 had Ryssen volgens et CBS 12.268 inwoaners. As wy dår 95% van neamet, warren der in dat jår 11.655 lüde dee strak ryssensk köyerden.

By de gemeyndelike herindeling van 2001 is Ryssen te hope smeaten med Holten. Vanaf dee tyd reakent et CBS dee beide kernen samen. Van 2005 is der online niks te vinden oaver Ryssen afsünderlik, mär uut cyfers van overheidinoverijssel.nl blikt dat et in dee tyd nit bysünder hard geyt med de bevolkingsgrööi. Dat noodsaakt uns et körtst byliggende te neamen: uut een artikel van RTV Oost blikt dat Ryssen in 2009 28.054 inwoaners had.

Üm störvene platspreakers in dee tüskenliggende 4 jår nit met te rekkenen, holdt wy ne verbettering an van 1%:

61% sprekkers op 28.054 totale inwonners is 17.113 sprekkers.

Teagenoaver 11.655 in 1950.

Meyr as 5000 extra spreakers
Et antal spreakers is düs flink grööid! Mear as 5000 sprekkers sind der by kömmen, allene al in Ryssen! Jå, et antal procenten is afnöämen, mär dat segt niks oaver de spreakersantallen selv.

Et warkelike antal is nit afnöämen. Der sint enkel meyr nit-sprekkers byköämen, dee et percentage op de heyle bevolking ümdale trekket.

Låt u niks wysmaken, onse språke is nog lange nit an ’n ende. Gewoon blyven köyeren, dan kümt et vanselv wal terechte.

Wellen:
– Bloemhof, H (2005). Taaltelling Nedersaksisch: een enquête naar het gebruik en de beheersing van het Nedersaksisch in Nederland. Groningen: Sasland. ISBN 9064661324.

– Centraal Bureau voor Statistiek (1950). “Bevolking der gemeenten van Nederland op 1 Januari 1950.” Uitgeverij W. De Haan N.V. [PDF]

– Overheid in Overijssel (2018). “Gemeente Rijssen-Holten (Overijssel).” Overheidinoverijssel.nl. <http://www.overheidinoverijssel.nl/rijssen-holten/s/179>

– RTV Oost.nl (2017). “Gemeente Rijssen-Holten groeit: 38.000 inwoners en de teller blijft lopen.” <http://www.rtvoost.nl/nieuws/262446/gemeente-rijssen-holten-groeit-38000-inwoners-en-de-teller-blijft-lopen>