Escobars arfgood: afrikaanske nylpaerde in Kolombia
Up et höygtepünt van syn drugsimperium was Pablo Escobar, ’s wearlds grötsten drugsbaas, good vöär so’n € 30 miljard. Hee wüs van gekkigheid nit wår as hee med de centen hen mus.
Hoge in de kolombiaanske bargen löyt hee dårüm ne grote villa bowen vöär al syne family en möäge van et kartel, med vulledig exotisk safaripark der by. De deers löyt hee illegaal uut Afrika oaverkoamen.
Doo as Escobar uut de tyd köm in 1993 en syn kokaineryk instörteden, wörden de wilde deers verspreidet oaver verskillende deerparken in Süüd-Amerika. De zebra’s, giraffen, leeuwen, allens. Behalve de veer nylpaerde. Dee wörden vry elåten, ümdat et sülke gevöärlike, swåre en agressive deers sint.
En dee reddet sik nu heyl best in et nattige Amazonegebeed. So best selvs, dat se nu te book ståt as “den grötsten deerliken indringer van de wearld”. In Afrika wörd de nylpaerdenstand döar de natuur klein ehölden: jöärlikse dröygte sorget vöär te kleine swemgebeden en dårnöäst wordet se noch wal es egreapen döär roofdeers so as leeuwen.
Mär in de tropiske wetlanden van Kolombia is et altyd vuchtig. En leeuwen of andere grote roofdeers gevt et ouk nit. Inmiddels sind der ungeveyr 60 nylpaerde en yder vröwken kalveret sowat yder jår een mål, nen jöärliksen grööy van 6%.
Een team undersöykers düt nu kyken wat vöär gevolgen dit hevt vöär et leyvgebeed. De deers weyget letterlik tonnen en veranderet düs et landskap, gewoon al döar der döärhen te posken. Dårnöäst eatet se grös an wal, mär drytet meysttyds under water. Dat sorget vöär bemesting, mär kan tegelyk up den duur et water versuren. Dår köänet miskyn andere, inheymske deers nit teagen, so as skildpädden, visken en seekoobeeste.
“Een groot probleem,” segt den kolombiaansken undersöyker Aranguren-Riaño, “want se sint richting de rivyr de Magdalena trökken. Van dåruut köänet se rap in heyl Kolombia koamen.”
Et is wachten up ungelükken. Kolombianen en turisten denket vake noch at nylpaerde leve, slome lubbesen sint.
In warkelikheid steyt et 2750 kg swåre deer bekend as et gevöärlikste en agressivste soogdeer van Afrika, med in döärsneyde 500 dodelike anvallen in et jår.
