Oordeyl | Joker: Joaquin Phoenix lacht et lätste in kranksinnig verhaal *****

Todd Phillips syn wåghalserige hertelling van DC Comics öären antiheld wördt geniaal döär de steare dalesat – med wat hülpe van Martin Scorcese.

Döär Xan Brooks van The Guardian.

Med Joker büdt Joaqion Phoenix nen comicbookheld vöär de achterlåtenen, een geniaal upwekkingsverhaal dat inslöög as ne bumme up et filmfestival van Venetie. As ne ård Kain teagenoaver de Abel van de Marvel Cinematic Universe gevt Todd Phillips synen kaskraker een insicht in de beginjåren van Batmans teagenstander. Wy wordet mednöämen når syne tyd as nen mislükkeden kafeekomik in et todderige Gotham City, do as hee eynsaam en verlöären was en nit pasden in de wearld. Brutaal nöydigt dissen film uns uut üm med te völen med een monster.

Med rullende ougen en knypende kennebakken spölt Phoenix Arthur Fleck, den as worstelt med söäven verskillende medicynen en de stråte up geyt med een bröd: “Sorry dat ik lache, ik hebbe ne andoning.” Hee wil gearne komik weasen, mär wördt up et podium afmaked. Hee wil sik låten inhüren as vermaker up feystkes, mär krigt de sak as hee up ne kinderafdeyling een pistool löt vallen. Gelükkig steyt dissen nytigen wörm up et pünt van drayen. Kearl, syne plåggeyste sölt rechtup sitten en em seen. Eyrst kyket se em med den nekke an, dan lachet se em uut en dårnå starvet se.

Phillips synen film – en langdurig leevdeswark – is deyls grunded up The Killing Joke, nen bookverfilming uut 1988 van Alan Moore en Brian Bolland. Mär de echte inspiraty kümt uut Taxi Driver en The King of Comedy, de twey koppelde meisterwarken van Martin Scorcese. In beide kümt de upsichtige underkante van et amerikaanske stearenleaven an bud. Joker plaatset Fleck in Gotham med neonlecht döärdrenkede stråten, een rechtstreyks saluut an Travis Bickle. Syne tekortsketende pogingen üm ne steare te worden verwyset når de mislükkingen van Rupert Pupkin. Den film düt selvs gin mööite üm et te verbargen. Selvs Robert De Niro spöält med as Murray Franklin, nen goodköypen leider van een pråtprogramma den as dinge segt as “mär nu eaven seriöös” en “was my dat nen upkoamst”. In syne wildste dröymen sol Rupert Pupkin Murray Franklin weasen.

Of meskeen ouk nit, want et radikaalste an Joker is de wyse wårup as et sukses bekikt döär et andere ende van den teleskoop. Den film set de piramide up den kop en maket et uns huus in de bizarre wearld.

En in et lecht van disse üntersteböävenste logika is Fleck underweg når rechtvaerdigheid. Hee wördt nen wraakengel, vaandeldraeger vöär de underklassen in ne stad wår as krantenköppe skreywet: “doud an de ryken”. Natüürlik kümt hee noch gearne weader es by Murray Franklin in et programma – mär ditmål hevt hee nen anderen sketsj. “Ooit meynden ik at myn leaven ne tragedy was,” segt hee. “Mär nu see ik dat et nen komedy is.”

Wat nen gloriöös wåghalserigen, eksplosiven film is Joker. Et verhaal is sowat net so krang as den man wår as et üm drayt. Et steyt bul van ideen en bewegt händig-an richting anarchy.

Nådat hee de films van Scorcese up brutale wyse plünderd hevt, plakket Phillips de stöälene bestanddeylen an mekander. Wat begün as een feystelik verkleydpartyken löpt steyds meyr uut de hande. En wördt ouk vöärdan meyr relevant. Gotham City steyt in den brand en der is upröör in de stråten. Een in mekander ekröäpen, verskrikkelik beest sleppet sik når de TV Studio.

Joker drayt vanaf 3 oktober in de bioskopen.